Obecnie w produkcji ciepła pierwsze skrzypce grają paliwa kopalne, których cena w nadchodzących latach będzie rosła, a dostępność malała. Co więcej, są one źródłem wielu szkodliwych substancji zanieczyszczających środowisko. W związku z tym, systematycznie wzrasta zainteresowanie reaktorami jądrowymi służącymi w wielu miejscach na świecie do wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej. Wśród państw głośno „mówiących” o konieczności budowy wysokotemperaturowych reaktorów (ang. High Temperature Reactor, HTR) jest Polska, której rząd umieścił wdrożenie tej technologii wśród priorytetów Strategii na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju.
Zastosowanie HTR pociąga za sobą wiele korzystnych zmian, a wśród nich m.in.:
- poprawę efektywności energetycznej, która jest jednym z priorytetów polityki energetycznej kraju,
- redukcję emisji CO2,
- zmniejszanie importu gazu ziemnego, będącego źródłem ciepła w przemyśle chemicznym,
- stworzenie możliwości rozwojowych dla nauki polskiej,
- zapewnienie nowych miejsc pracy,
- poprawę krajowego bilansu eksport–import.
- Odporność na wszelkiego rodzaju awarie oraz bezpieczeństwo, dzięki czemu HTR mogą być budowane niedaleko fabryk.
- HTR umożliwia bezpieczne operowanie wyższymi temperaturami niż typowy reaktor chłodzony wodą, a tym samym pozwala na uzyskanie optymalnych parametrów ciepła przemysłowego.
Według specjalistów w Polsce jest zapotrzebowanie na przynajmniej kilkanaście takich reaktorów, w Europie na kilkaset, tymczasem na świecie – nawet na kilka tysięcy. W przyszłości HTR wysokotemperaturowe reaktory jądrowe mogłyby zastąpić elektrociepłownie działające na węgiel kamienny bądź pojawić się w miejscach po wyeksploatowanych elektrowniach węglowych.
Przedsięwzięciem mającym pomóc wdrożyć w Polsce technologie HTR (czasem wymiennie nazywane HTGR – reaktory wysokotemperaturowe chłodzone gazem) jest budowa w Narodowym Centrum Badań Jądrowych (NCBJ) w Świerku do 2025 roku badawczego reaktora wysokotemperaturowego o mocy cieplnej 10 MW i elektrycznej 4MW. Decyzja o finansowaniu tego przedsięwzięcia zapadnie do końca 2018, tymczasem 24 maja ubiegłego roku NCBJ podpisało list intencyjny, z brytyjskim konsorcjum U-Battery, ws. budowy reaktora badawczego. Z kolei w lutym br. doszło do porozumienia pomiędzy NCBJ i amerykańską firmą X-Energy, będącą kolejnym ważnym partnerem mającym wspomóc realizację polskiego planu rozwoju technologii jądrowych.
Budowa HTR budzi duże zainteresowanie, technologii tej przyglądają się m.in. Grupa Azoty, miedziowy potentat KGHM czy paliwowy PKN Orlen. Należy także wspomnieć, że Ministerstwo Energii w najbliższym czasie planuje zaprezentować raport z prac zespołu do spraw wdrożenia wysokotemperaturowych reaktorów jądrowych.
