Polityka energetyczna od kilku ostatnich lat kładzie duży nacisk na zwiększenie wykorzystywania odnawialnych źródeł energii (OZE). W Polsce rynek OZE dotknęły ważne zmiany. Blisko dwa lata temu, czyli z dniem 1 lipca 2016 r. weszła w życie kompleksowa nowelizacja ustawy dotycząca odnawialnych źródeł energii. W wyniku wprowadzonych zmian pojawiły się dwie formy przedsiębiorczości tzw. klastry oraz spółdzielnie energetyczne. Nowością na rynku energetycznym jest także technologia wirtualnych elektrowni (ang. VPP – virtual power plant), która stała się możliwa dzięki rozwojowi w ostatnich latach technologii informacyjnych oraz telekomunikacyjnych.
Wirtualna elektrownia to innowacyjny sposób gospodarowania energią. Jest to swoisty teleinformatyczny mózg lokalnego obszaru bilansowania. Postrzegana ona jest jako jeden z najbardziej wydajnych i sprawdzonych sposobów zagwarantowania efektywności oraz stabilności źródłom energii w systemie rozproszonym. Wirtualną elektrownię tworzy grupa wspólnie zarządzanych jednostek wytwórczych, magazynów energii oraz konsumentów o zmiennym poborze mocy. W grupie tej, poprzez zastosowanie systemów kontroli oraz mechanizmów regulacyjnych generacji oraz konsumpcji, zmniejszane jest ryzyko prognozowania będące wynikiem zmiennej generacji energii odnawialnej. Ponadto zadaniem wirtualnej elektrowni jest odciążenie sieci poprzez zrównoważone rozprowadzanie energii wytwarzanej przez poszczególne jednostki w okresach największego obciążenia. Energia ze wszystkich jednostek w ramach wirtualnej elektrowni sprzedawana jest przez jednego maklera na giełdzie energii. Twórcy koncepcji elektrowni wirtualnych zakładają, że będą one powoli przejmować rolę tradycyjnych elektrowni, sprzedając wyprodukowaną energię na rynkach hurtowych oraz ponosząc odpowiedzialność za stabilizowanie sieci. Wirtualna elektrownia ma łączyć różne nośniki energii jak instalacje biogazu, wodne, fotowoltaiczne czy wiatrowe, aby w grupie zagwarantować precyzyjną prognozę oraz sprzedaż wyprodukowanej w instalacjach zielonej energii.
W Polsce wykorzystanie koncepcji elektrowni wirtualnej jest znikome. Tymczasem w krajach Unii Europejskiej znajduje ona coraz szersze zastosowanie przemysłowe/komercyjne. Dlatego warto przyglądać się realizacji tego typu przedsięwzięć w innych krajach europejskich. Jest to potrzebne aby móc przygotować się do realizacji zbiorowych inwestycji w OZE.
Należy podkreślić, że koncepcja wirtualnej elektrowni ma wiele zalet. Po pierwsze reprezentuje ona szeroki zakres środowiskowo atrakcyjnych opcji. Koncepcja ta jest elastyczna i niezależna od technologii produkcji elektryczności i ciepła. Po drugie, poprawia ona wiarygodność, bezpieczeństwo i elastyczność dostaw elektryczności dzięki rozgałęzionym połączeniom sieciowym i usługom systemowym. Posiada wysoką wydajność za sprawą optymalnego, lokalnego wykorzystania kogenerowanej energii cieplnej na potrzeby grzewcze bądź chłodnicze, ciepło to zazwyczaj jest tracone w scentralizowanych elektrowniach dużej mocy. Wirtualna elektrownia pomaga zminimalizować ilość transmitowanej energii elektrycznej oraz zmniejszyć długość transmisji oraz dystrybucji. W ten sposób prowadzi do redukcji strat transmisyjnych, co powoduje dodatkowe oszczędności energii. Omawiana koncepcja zapewnia również większe bezpieczeństwo energetyczne. Ponadto elektrownia wirtualna wykazuje ogromny potencjał oszczędności energii pierwotnej i redukcji emisji gazów cieplarnianych. Prowadzi to do oszczędności w konsumpcji energii pierwotnej i/lub redukcję emisji dwutlenku węgla (nawet o 50%).
