Bardzo trudno jest wyobrazić sobie codzienne życie, bez korzystania z energii. Jest to dla współczesnego człowieka niemal tak samo konieczne jak oddychanie tlenem, czy picie wody. Wykonywanie zajęć zawodowych, codziennych domowych czynności bez korzystania z energii jest niemożliwe. Sam termin „energia” wywodzi się z języka greckiego, i w dosłownym tłumaczeniu oznacza „działalność”. W otaczającej nas rzeczywistości, wszystkie fabryki, urządzenia, a nawet człowiek, aby działać muszą wykorzystywać i przetwarzać energię. W związku z tym, że takich fabryk i urządzeń jest z roku na rok coraz więcej, zapotrzebowanie na energie także rośnie.
Na początkowych etapach rozwoju cywilizacji, energii dostarczało samo środowisko, w postaci naturalnych surowców opałowych, takich jak węgiel brunatny, węgiel kamienny, czy zwykłe drewno. W ostatnich czasach wykorzystujemy także w celu produkcji energii inne surowce naturalne, takie jak gaz ziemny, czy ropa naftowa. Pozyskiwaniu energii w różnych jej formach od zawsze towarzyszy mniejsze bądź większe ryzyko różnych niebezpieczeństw. Zaczynając od groźby pożaru przy spalaniu drewna dla pozyskania energii cieplnej, poprzez wielkie katastrofy na zaporach wodnych, liczne tragedie m.in. w kopalniach węgla, awarie przy transporcie i wydobyciu paliw płynnych, efekty nadmiernych toksycznych emisji gazów spalinowych. Przykładem tragedii jaka wydarzyła się przy okazji pozyskiwania energii jest to co wydarzyło się w elektrowni jądrowej w Czarnobylu.
Wady i zalety
Warto jednak wspomnieć, że wszystkie technologie pozyskiwania energii, wliczając te najbardziej konwencjonalne, mają swoje wady i zalety. Od tej reguły nie odbiega również energetyka jądrowa rozumiana jako zespół zagadnień związanych z uzyskiwaniem na skalę przemysłową energii z rozszczepienia ciężkich jąder pierwiastków (głównie uranu 235). Energię tę uzyskuje się w elektrowniach jądrowych (reaktor jądrowy), w reaktorach służących do napędu okrętów, w zasilaczach izotopowych (SNAP).
Do zalet energetyki jądrowej należą z całą pewnością:
• Brak emisji pyłów, SO2, NOx,
• Brak emisji CO2,
• Nie emitowanie znaczącego promieniowania przy normalnej pracy
• Zapewnienie oddzielenia odpadów od środowiska człowieka,
• Tania energię elektryczną.
Biorąc pod uwagę wady energetyki jądrowej to istnieją dwie drogi oddziaływania jej na środowisko, tzn. poprzez upusty podgrzanej wody używanej jako woda chłodząca skraplacze pary (jest to tzw. cieplne zanieczyszczenie środowiska wodnego) oraz uwolnienie substancji promieniotwórczych do otoczenia.
Substancje promieniotwórcze
Substancje promieniotwórcze emitowane są do otoczenia w postaci ciekłej i gazowej (głównie gazy szlachetne – argon, krypton, ksenon – a zatem obojętne chemicznie). Substancje te pochodzą z układów przewietrzania i wentylacji pomieszczeń elektrowni oraz systemów oczyszczania ciekłych odpadów promieniotwórczych. Wykazują one różne stopnie zagrożenia.
Gazy, które zostały wymienione, po wydostaniu się z wody zbiera się i magazynuje przez jakiś czas, aby krótko-życiowe produkty rozszczepienia uległy rozpadowi, po czym przez komin oraz filtry (zatrzymujące izotopy jodu) wypuszcza się powoli do atmosfery tak, żeby uległy rozcieńczeniu w otaczającym powietrzu i nie były zagrożeniem dla środowiska. Jak wspomniano substancje promieniotwórcze są emitowane do otoczenia również w postaci ciekłej. Woda chłodząca może zawierać produkty aktywacji neutronami cząstek powstających wskutek korozji i erozji materiałów konstrukcyjnych obiegu pierwotnego. W obiegu pierwotnym powstają wycieki wody z zawartością izotopów promieniotwórczych, które magazynuje się przez pewien czas, a następnie rozcieńcza oraz uwalnia do otoczenia bądź zatęża i przygotowuje do usunięcia jako odpady promieniotwórcze.
Emisje substancji promieniotwórczych są monitorowane przez samą elektrownię, jak i przez wyznaczone organy dozoru. W większości przypadków krajowy dozór jądrowy wyznacza co najmniej dwie, niezależne od elektrowni, instytucje monitorujące i kontrolujące poziom emisji zanieczyszczeń oraz skażenia w środowisku. Badania próbek gleby, wody i powietrza, a także żywności, prowadzone są w promieniu do 30 km od elektrowni.
Mimo że z punktu widzenia ekologów wiele problemów energetyki jądrowej nie zostało rozwiązanych, to energetyka jądrowa jest najbardziej zalecanym źródłem energii elektrycznej, tak samo jak hydroenergetyka oraz energia słońca i wiatru. Poruszając zagadnienie elektrowni jądrowych warto wspomnieć, że w przypadku odpadów promieniotwórczych stosunkowo łatwo jest kontrolować ich toksyczność. Inaczej niż w przypadku skażeń chemicznych czy biologicznych skażenia radioaktywne są bardzo łatwo wykrywalne już w małych ilościach.
