Instrumenty ochrony polityki środowiska

Polityka ochrony środowiska realizowana jest za pomocą różnych instrumentów,
z których każdy posiada wady i zalety.
Niektóre lepiej sprawdzają się przy specyficznych problemach
środowiska i warunkach ekonomicznych.  Przykładowo zakaz stosowania substancji
niebezpiecznych jest odpowiedniejszy niż nałożenie na nie podatków.
Traktowane w ten sam sposób nie mogą być źródła stacjonarne, mobilne
i rozproszone. Ważna jest potrzeba zachowania równowagi, aby zapewnić
osiągnięcie jednocześnie skuteczności środowiskowej i efektywności ekonomicznej.
Należy brać pod uwagę również wiele innych czynników, tj. efekty dotyczące podziału
i konkurencyjności. Wybór instrumentów powinien opierać się na kryteriach
społecznych, ekonomicznych i politycznych.
Instrumenty ochrony polityki środowiska łączą się ze sobą w różnych kombinacjach.
Cechą charakterystyczną obecnej sytuacji na świecie jest rozpowszechnienie systemów
mieszanych, w których instrumenty ekonomiczne są dodatkiem do regulacji bezpośrednich.
W takich systemach instrumenty ekonomiczne uzupełniają regulacje przez dostarczenie
dodatkowej zachęty dla redukcji zanieczyszczenia oraz stworzenia źródła funduszy
finansowania takich przedsięwzięć ochrony środowiska, jak oczyszczanie ścieków
lub składowanie i przetwarzanie odpadów. Praktyka pokazuje,że mamy do czynienia
również z odwrotną sytuacją, kiedy to regulacje są dodatkiem do instrumentów ekonomicznych.
Stosowane w praktyce kombinacje instrumentów ekonomicznych i regulacji
różnią się między krajami i zależą od typów zanieczyszczenia. W niektórych
przypadkach instrumenty ekonomiczne stanowią podstawę polityki
(opłaty za ścieki we Francji, Holandii i Niemczech).
W innych sytuacjach instrumenty te stanowią jedynie dodatkową zachętę finansową (np.
niektóre podatki od produktów).
W jeszcze innych dostarczają opcjonalnego narzędzia służącego minimalizacji
kosztów (uprawnienia zbywalne w USA).
Teoria i praktyka szybko ewoluuje, a instrumenty ekonomiczne
zaczynają odgrywać coraz bardziej znaczącą rolę, nie tylko dzięki wprowadzaniu
nowych typów, ale też dzięki zwiększeniu ich skuteczności poprzez
podwyższenie stawek podatków i opłat.
Wszystko to ma pozytywny wpływ i prowadzi do zmian złych nawyków i upodobań.